Ήταν πάντα δημοφιλής ο Διόνυσος;

Παρασκευάς Ψάνης

1 ώρα

13.

Ήταν πάντα δημοφιλής ο Διόνυσος;

Όλοι μας ξέρουμε ότι στην Αθήνα των κλασικών χρόνων, ο Διόνυσος, ο θεός του αμπελιού, του κρασιού και του θεάτρου, ήταν πολύ δημοφιλής. Η λατρεία του ήταν πάνδημη. Ήταν όμως πάντα έτσι τα πράγματα; Το παρακάτω που αλίευσα, λέει μια άλλη ιστορία. Διαβάστε:

Η θεότητα του κλήματος και του οίνου, ο Διόνυσος…, δεν πρέπει να ήταν ιδιαίτερα συμπαθής στην άρχουσα τάξη (της μυκηναϊκής εποχής).

[Ο Όμηρος, αν και τον γνωρίζει τον Διόνυσο, δεν τον κατατάσσει ανάμεσα στους Ολύμπιους, ούτε αναφέρεται συχνά σ’ αυτόν. Στον Όμηρο εξάλλου αναγνωρίζεται η ευεργετική επίδραση της μέτριας χρήσης του οίνου και στηλιτεύεται η κατάχρηση, που θεωρείται ατιμωτική. Η λέξη οινοβαρές (Α 225) που αποτείνεται στον Αγαμέμνονα αποτελεί βαριά ύβρη]

Είναι επίσης αμφίβολο κατά πόσο στους χρόνους αυτούς (πριν το 1200 -1100 π. Χ.) έχει ήδη συνδεθεί με τον οίνο ή λατρεύεται ευρύτερα ως θεός της βλάστησης. … Ο οίνος κλόνιζε επικίνδυνα τα θεμέλια της συγκεντρωτικής ανακτορικής εξουσίας. Ο Διόνυσος και η λατρεία του (σύμφωνα με τους πιστούς του, τους λαϊκούς δηλ.) δεν φαίνεται να διέκρινε αριστοκράτες και λαϊκούς, ήταν αντίπαλος σε κάθε δεσποτική εξουσία, εξέφραζε την πολυπόθητη για το λαό ισότητα. Έχοντας αυτά στο μυαλό γίνονται περισσότερο κατανοητές πληροφορίες αρχαίων συγγραφέων σύμφωνα με τους οποίους ο Μινύας, ο βασιλιάς του Ορχομενού , ή ο Πενθεύς, ο βασιλιάς των Θηβών, ή ο Προίτος και ο Περσέας, βασιλείς που ο μύθος σχετίζει με τα κέντρα της Τίρυνθας και των Μυκηνών, ανήκουν στους εχθρούς του Διονύσου.

Οπωσδήποτε, όμως, η λατρεία του Διονύσου θα επιβιώσει κατά τους λεγόμενους «Σκοτεινούς χρόνους», για να ανακάμψει, μετασχηματισμένη πλέον, κατά την αρχαϊκή περίοδο και μαζί με αυτήν η αμπελοκαλλιέργεια. (Ελένη Σαλαβούρα, ανακοίνωση στο συνέδριο «Οίνον Ιστορώ»).